Polska, jako jeden z dynamicznie rozwijających się rynków w Europie, przyciąga coraz większą liczbę cudzoziemców poszukujących zatrudnienia. Aby jednak obcokrajowcy mogli legalnie pracować w Polsce, muszą spełnić określone wymagania formalne, w tym uzyskać odpowiednie zezwolenia. Jednym z kluczowych dokumentów w tym procesie są tzw. karty pracy lub zezwolenia na pracę. W niniejszym artykule przedstawimy szczegółowo, czym są te dokumenty, jakie są procedury ich uzyskania oraz jakie obowiązki ciążą na pracodawcach i pracownikach.
Czym jest karta pracy dla cudzoziemca?
Karta pracy, nazywana formalnie zezwoleniem na pracę, to dokument wydawany przez wojewodę, który uprawnia cudzoziemca do legalnego wykonywania pracy na terytorium Polski. Jest to podstawowy dokument regulujący zatrudnienie osób spoza Unii Europejskiej (np. z Ukrainy, Białorusi czy Azji).
Zezwolenie to wiąże się z konkretnym stanowiskiem pracy, pracodawcą oraz warunkami zatrudnienia. Oznacza to, że w przypadku zmiany pracy cudzoziemiec musi ubiegać się o nowe zezwolenie.
Rodzaje zezwoleń na pracę
W Polsce wyróżnia się kilka rodzajów zezwoleń na pracę w zależności od charakteru zatrudnienia:
1. Zezwolenie typu A – dotyczy cudzoziemców zatrudnionych w firmach mających siedzibę w Polsce.
2. Zezwolenie typu B – dla osób pełniących funkcje w zarządach spółek lub prowadzących działalność gospodarczą.
3. Zezwolenie typu C – dla cudzoziemców delegowanych do Polski przez zagranicznego pracodawcę na dłuższy okres (powyżej 30 dni).
4. Zezwolenie typu D – obejmuje krótsze delegacje do Polski w ramach realizacji usług.
5. Zezwolenie typu S – dla pracowników sezonowych (np. w rolnictwie, turystyce).
Proces uzyskania karty pracy
Procedura uzyskania zezwolenia na pracę wymaga współpracy pomiędzy pracodawcą a cudzoziemcem. Oto najważniejsze kroki:
1. Złożenie wniosku przez pracodawcę
Wniosek o zezwolenie na pracę składa pracodawca w odpowiednim urzędzie wojewódzkim. Musi on zawierać dane pracodawcy, szczegóły dotyczące stanowiska, a także informacje o cudzoziemcu.
2. Test rynku pracy (opinia starosty)
W wielu przypadkach konieczne jest przeprowadzenie testu rynku pracy, który sprawdza, czy na dane stanowisko nie ma odpowiednich kandydatów z Polski lub Unii Europejskiej.
3. Oczekiwanie na decyzję
Po złożeniu kompletnej dokumentacji urząd wojewódzki analizuje wniosek i wydaje decyzję w ciągu 30 dni (choć w praktyce czas ten może się wydłużyć).
4. Przekazanie karty pracy cudzoziemcowi
Po uzyskaniu zezwolenia cudzoziemiec może rozpocząć pracę, o ile posiada także ważną wizę lub kartę pobytu uprawniającą do przebywania na terenie Polski.
Obowiązki pracodawców i pracowników
Pracodawca ponosi główną odpowiedzialność za legalizację pracy cudzoziemca. Musi:
• Sprawdzić legalność pobytu cudzoziemca w Polsce,
• Zapewnić warunki zatrudnienia zgodne z umową,
• Poinformować urząd wojewódzki o ewentualnych zmianach w zatrudnieniu cudzoziemca.
Cudzoziemiec, z kolei, ma obowiązek przestrzegania warunków zawartych w zezwoleniu na pracę, w tym wykonywania pracy wyłącznie dla określonego pracodawcy i na wskazanym stanowisku.
Kiedy karta pracy nie jest wymagana?
W niektórych sytuacjach cudzoziemcy są zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. Dotyczy to m.in.:
• Obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej,
• Cudzoziemców posiadających kartę stałego pobytu w Polsce,
• Osób pracujących na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, które jest szybszą i prostszą procedurą (dla obywateli wybranych krajów, np. Ukrainy czy Gruzji).
Najczęstsze wyzwania i problemy
Proces legalizacji pracy cudzoziemców, mimo jasno określonych procedur, może wiązać się z trudnościami:
• Czas oczekiwania – ze względu na dużą liczbę wniosków, procedury często trwają dłużej niż zakładane 30 dni.
• Niekompletna dokumentacja – błędy w dokumentach to jedna z głównych przyczyn odrzucenia wniosków.
• Zmienność przepisów – polskie prawo imigracyjne regularnie się zmienia, co wymaga bieżącej znajomości aktualnych regulacji.
Uzyskanie karty pracy dla cudzoziemca w Polsce to proces wymagający dobrej znajomości przepisów i współpracy między pracodawcą a pracownikiem. Choć procedura bywa czasochłonna, zapewnia legalność zatrudnienia i ochronę prawną dla obu stron.
O szczegóły pozyskania karty pracy zapytaj specjalistów Justay!
